Το τελευταίο ιδιόχειρο γράμμα του Νίκου Μπελογιάννη από τη φυλακή με τίτλο "That is the question" (πρωτότυπο)
Η συμβολή του ΚΚΕ με ανέκδοτο υλικό από το Ιστορικό του Αρχείο στο Μουσείο - Μόνιμη έκθεση ''Νίκος Μπελογιάννης", στην Αμαλιάδα του δήμου 'Ηλιδας.
Ο Νίκος Μπελογιάννης γεννήθηκε στις 22/12/1915 στην Αμαλιάδα. Οργανώθηκε στην ΟΚΝΕ και πήρε μέρος σε δύο μαθητικές απεργίες το 1931. Το 1934 έγινε μέλος του ΚΚΕ. Την ίδια χρονιά γράφτηκε στη Νομική Σχολή της Αθήνας. Το 1935 έγινε Γραμματέας της Κομματικής Οργάνωσης της Αμαλιάδας. Το Μάρτη του 1936 πιάστηκε κι εκτοπίστηκε στην Ίο.
Το Δεκέμβρη του 1936, ως φαντάρος πιάστηκε με τον Ντάβο, ανακρίθηκε και βασανίστηκε. Δικάστηκε σε 3 μήνες φυλακή και 6 εξορία. Το Μάη του 1938 πιάστηκε στον Πύργο. Τότε δικάστηκε σε 5 χρόνια φυλακή και σε 2 εξορία. Στα κάτεργα της Αίγινας έμεινε μέχρι την άνοιξη του 1942. Ακολούθησε η Ακροναυπλία και τα ιταλικά στρατόπεδα συγκέντρωσης Κατούνας, Βόνιτσας και Κέρκυρας. Μετά από την Απελευθέρωση δούλεψε ως επικεφαλής της διαφώτισης του Γραφείου Πελοποννήσου ενώ αργότερα ως Γραμματέας της ΚΟ Πάτρας.
Το Φλεβάρη του 1947 εντάχθηκε στο Γενικό Αρχηγείο του ΔΣΕ. Τοποθετήθηκε στο ΙΙ Γραφείο, στη συνέχεια υποδιοικητής της Σχολής Αξιωματικών και ύστερα στη διαφώτιση. Αργότερα ως Πολιτικός Επίτροπος στην 102 Ταξιαρχία και στη συνέχεια στη 10η και την 1η Μεραρχία του ΔΣΕ. Πήρε μέρος σε πολλές μάχες στο Βίτσι και Γράμμο όπου και τραυματίστηκε στην κορυφή «Γκόλιο». Επιπλέον, στο επίλεκτο απόσπασμα (Φλωράκη - Παπαγεωργίου) ως Πολιτικός Επίτροπος ξεκίνησε από το Γράμμο και κατέβηκε στο χώρο μεταξύ Καρδίτσας και Καρπενησίου. Το Σεπτέμβρη του 1949 επέστρεψε πλέον στο έδαφος της Αλβανίας και ύστερα στη Ρουμανία. Στην 7η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ το Μάη του 1950 έγινε αναπληρωματικό μέλος της. Ξεκίνησε για μυστική αποστολή στην Ελλάδα. Στην 3η Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ τον Οκτώβρη του 1950, εκλέχτηκε μέλος της ΚΕ.
Στην Αθήνα έφτασε στις 7/6/1950 και έπεσε στα χέρια της Ασφάλειας στις 20/12/1950. Την ίδια περίοδο πιάστηκαν άλλοι 92 σύντροφοι και παραπέμφθηκαν στην ίδια δίκη με το Νίκο Μπελογιάννη. Η δίκη τους άρχισε στις 19/10/1951 και η απόφαση εκδόθηκε στις 16/11/1951, με τις θανατικές καταδίκες του Νίκου Μπελογιάννη, της Έλλης Ιωαννίδου και άλλων δέκα από τους κατηγορούμενους. Ακολούθησε δεύτερη δίκη η οποία σκηνοθετήθηκε ως «υπόθεση κατασκοπείας». Η δεύτερη δίκη ξεκίνησε στις 15/2/1952 κι έληξε την 1/3/1952 με τις εξής θανατικές καταδίκες: οι Μπελογιάννης και Αργυριάδης δύο φορές σε θάνατο, οι Μπάτσης, Καλούμενος, Λαζαρίδης, Ιωαννίδου, Τουλιάτος και Μπισμπιάνος μία φορά σε θάνατο.
Ακολούθησε διεθνής κινητοποίηση, κατακραυγή και αγώνας αποφευχθεί η θανάτωσή τους. Στις 28/3 το «Συμβούλιο Χαρίτων» απέρριψε την αίτηση χάριτος για τους Νίκο Μπελογιάννη, Δημήτρη Μπάτση, Ηλία Αργυριάδη, Νίκο Καλούμενο. Οι κρατικές αρχές προχώρησαν αμέσως στην εκτέλεσή τους τα ξημερώματα της 30/3/1952, μέρα Κυριακή, που δεν εκτελούσαν ούτε οι Ναζί.
Ιστορικό Αρχείο ΚΚΕ
Φωτογραφίες από εξόριστους Κομμουνιστές στο Φλές Ευδήλου Ικαρίας, 1948
Στην πρώτη φωτογραφία διακρίνεται ο Λάμπης Παπαθεοδώρου (τρίτος από δεξιά)
<a href="/items/browse?advanced%5B0%5D%5Belement_id%5D=37&advanced%5B0%5D%5Btype%5D=is+exactly&advanced%5B0%5D%5Bterms%5D=%CE%A3%CF%80%CF%8D%CF%81%CE%BF%CF%82+%CE%93%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%BF%CF%85%CE%BC%CE%AD%CE%BB%CE%BF%CF%82">Σπύρος Γιακουμέλος</a>
Κάρτες εξόριστου στον Άη Στράτη, 1957
Οι κάρτες είναι φιλοτεχνημένες από τον εξόριστο Λάμπη Αλεξανδρόπουλο
<a href="/items/browse?advanced%5B0%5D%5Belement_id%5D=37&advanced%5B0%5D%5Btype%5D=is+exactly&advanced%5B0%5D%5Bterms%5D=%CE%A3%CF%80%CF%8D%CF%81%CE%BF%CF%82+%CE%93%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%BF%CF%85%CE%BC%CE%AD%CE%BB%CE%BF%CF%82">Σπύρος Γιακουμέλος</a>
Ιστορικό Αρχείο ΚΚΕ
Γράμμα εξόριστου κομμουνιστή στην Ακροναυπλία, 1/3/1946
Παραδόθηκε από παλαιοπώλη σε κομματικό μέλος για να φτάσει στον φυσικό αποδέκτη του, το ΚΚΕ.
Η υπογραφή στο γράμμα είναι δυσανάγνωστη. Πιθανόν ''Κλεομένης''.
<a href="/items/browse?advanced%5B0%5D%5Belement_id%5D=37&advanced%5B0%5D%5Btype%5D=is+exactly&advanced%5B0%5D%5Bterms%5D=%CE%91%CE%BB%CE%AD%CE%BE%CE%B7%CF%82+%CE%A0%CE%B1%CF%80%CE%B1%CE%B9%CF%89%CE%AC%CE%BD%CE%BD%CE%BF%CF%85">Αλέξης Παπαιωάννου</a>
Ιστορικό Αρχείο ΚΚΕ
Χειροτεχνήματα, φωτογραφία και ευχετήρια κάρτα από τη ζωή της Μαργαρίτας Κωτσάκη στις Φυλακές και τις εξορίες.
Η Μαργαρίτα Κωτσάκη γεννήθηκε το 1901 και πέθανε το 1993. Ήταν εκπαιδευτικός, στέλεχος του ΚΚΕ. Καταδικάστηκε συνολικά 27 χρόνια σε φυλακές και εξορίες σε: Ανάφη, Φολέγανδρο, Θεμιστοκλέους, Αβέρωφ, Γιούρα, Ωρωπό, Μεσσήνη, με καταδίκη μάλιστα και σε θάνατο.
-Στη φωτογραφία από αριστερά: Αύρα Παρτσαλίδου, Μαργαρίτα Κωτσάκη και Ρούλα Κουκούλου εξόριστες στη Μεσσήνη στις 23/10/1971
<a href="/items/browse?advanced%5B0%5D%5Belement_id%5D=37&advanced%5B0%5D%5Btype%5D=is+exactly&advanced%5B0%5D%5Bterms%5D=%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%BD%CE%B1+%CE%9A%CF%89%CF%84%CF%83%CE%AC%CE%BA%CE%B7+%28%CE%B1%CF%80%CF%8C+%CF%84%CE%BF+%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF+%CF%84%CE%BF%CF%85+%CE%A3%CF%80%CF%8D%CF%81%CE%BF%CF%85+%CE%9A%CF%89%CF%84%CF%83%CE%AC%CE%BA%CE%B7%29">Κατερίνα Κωτσάκη (από το αρχείο του Σπύρου Κωτσάκη)</a>
Ιστορικό Αρχείο ΚΚΕ
Φωτογραφίες του Σπύρου Κωτσάκη από τη δράση του στον ΕΛΑΣ και από το Σανατόριο Ασβεστοχωρίου Θεσσαλονίκης και Σωτηρίας με άλλους φυλακισμένους
Ο Σπύρος Κωτσάκης (Νέστορας) υπήρξε Καπετάνιος του Α΄ Σώματος Στρατού του ΕΛΑΣ στην Αθήνα
-1η φωτογραφία: Ο Σπύρος Κωτσάκης (δεξιά), με τον Στρατηγό Μανώλη Μάντακα, επιτελάρχη του ΕΛΑΣ και υπουργό της Κυβέρνησης του Βουνού (αριστερά)
-2η φωτογραφία: ο Σπύρος Κωτσάκης 7ος, στη δεύτερη σειρά από αριστερά και καθιστός. Μαζί του αναγνωρίζονται οι Γιάννης Ιωαννίδης και Γιώργης Τρικαλινός στην ίδια σειρά 5ος και 6ος αντίστοιχα. Από το Σανατόριο Ασβεστοχωρίου.
-3η φωτογραφία: από αριστερά Νίκανδρος Κεπέσης, Σπύρος Κωτσάκης, Στέφανος Σαράφης, Γιάννης Πυριόχος, Σωτήρης Κυβέλος, σε επιθεώρηση του 6ου Ανεξάρτητου Συντάγματος Πειραιά. Πλατεία Αι Γιώργη στον Κορυδαλλό.
-4η φωτογραφία: ο Στρατηγός Μανώλης Μάντακας και στα δεξιά ο Σπύρος Κωτσάκης κατά την απελευθέρωση της Αθήνας το 1944.
-5η φωτογραφία: από αριστερά πρώτος ο Γιώργης Τρικαλινός και πέμπτος ο Σπύρος Κωτσάκης από το Σανατόριο Σωτηρία.
<a href="/items/browse?advanced%5B0%5D%5Belement_id%5D=37&advanced%5B0%5D%5Btype%5D=is+exactly&advanced%5B0%5D%5Bterms%5D=%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%BD%CE%B1+%CE%9A%CF%89%CF%84%CF%83%CE%AC%CE%BA%CE%B7+%28%CE%B1%CF%80%CF%8C+%CF%84%CE%BF+%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF+%CF%84%CE%BF%CF%85+%CE%A3%CF%80%CF%8D%CF%81%CE%BF%CF%85+%CE%9A%CF%89%CF%84%CF%83%CE%AC%CE%BA%CE%B7%29">Κατερίνα Κωτσάκη (από το αρχείο του Σπύρου Κωτσάκη)</a>
Ιστορικό Αρχείο ΚΚΕ
Χειροτεχνήματα και εργαλεία χειροτεχνίας του Σπύρου Κωστάκη (Νέστορα) από τη φυλακή και την εξορία
Ο Σπύρος Κωτσάκης υπήρξε Καπετάνιος του Α΄ Σώματος Στρατού του ΕΛΑΣ στην Αθήνα.
<a href="/items/browse?advanced%5B0%5D%5Belement_id%5D=37&advanced%5B0%5D%5Btype%5D=is+exactly&advanced%5B0%5D%5Bterms%5D=%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%BD%CE%B1+%CE%9A%CF%89%CF%84%CF%83%CE%AC%CE%BA%CE%B7+%28%CE%B1%CF%80%CF%8C+%CF%84%CE%BF+%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF+%CF%84%CE%BF%CF%85+%CE%A3%CF%80%CF%8D%CF%81%CE%BF%CF%85+%CE%9A%CF%89%CF%84%CF%83%CE%AC%CE%BA%CE%B7%29">Κατερίνα Κωτσάκη (από το αρχείο του Σπύρου Κωτσάκη)</a>
Ιστορικό Αρχείο ΚΚΕ
Χειροτεχνήματα του Γιώργη Τρικαλινού από την εξορία στο Παρθένι της Λέρου και από το Σανατόριο "Σωτηρία" ενώ ήταν φυλακισμένος, 1968, 1966, 1965
Ο Γιώργης Τρικαλινός γεννήθηκε στον Αλμυρό Βόλου το 1914. Παρακολούθησε νομικά στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Από το 1932 πήρε μέρος στο φοιτητικό και εργατικό κίνημα σαν μέλος και στέλεχος της ΟΚΝΕ. Γι' αυτή τη δράση του η δικτατορία Μεταξά τον φυλάκισε στην Αίγινα και τον εξόρισε στη Φολέγανδρο.
Στον πόλεμο του 1940 μαζί με άλλους δεσμώτες κομμουνιστές ζήτησε να σταλεί στο μέτωπο. Όμως η δικτατορία του Μεταξά τους κάλεσε να αποκηρύξουν τις ιδέες τους. Αρνήθηκαν και γι' αυτό, μαζί με εκατοντάδες άλλους κομμουνιστές, παραδόθηκαν στους Γερμανούς. Από τη Φολέγανδρο δραπετεύει το Μάη του 1941. Δουλεύει για την ανασυγκρότηση του Κόμματος και της ΟΚΝΕ, για την οργάνωση της πάλης ενάντια στους κατακτητές.
Είναι από τα ιδρυτικά μέλη της ΕΠΟΝ. Διατέλεσε μέλος του Γραφείου της ΚΕ της ΟΚΝΕ, μέλος του Προεδρείου του ΚΣ της ΕΠΟΝ και γραμματέας της ΕΠΟΝ Αθήνας.
Μετά τον Δεκέμβρη του 1944 διώχτηκε για τη συμμετοχή του στην Εθνική Αντίσταση και κατέφυγε στα βουνά. Κατατάχθηκε στο ΔΣΕ, που του ανατέθηκαν χρέη πολιτικού επιτρόπου.
Μετά τη μάχη του Γράμμου και του Βίτσι, κι ενώ οι δυνάμεις του ΔΣΕ πέρασαν σε Αλβανία και Γιουγκοσλαβία, εκείνος με μια ομάδα ανταρτών περνάει, από το Πήλιο στο Μαυροβούνι, τον Κίσσαβο και τον Ολυμπο και ξανά πίσω, σε μια συγκλονιστική πορεία (περιγράφεται στο βιβλίο του «292 ημέρες μετά το Γράμμο - Βίτσι»).
Με την υποχώρηση του ΔΣΕ έζησε σαν πολιτικός πρόσφυγας στις σοσιαλιστικές χώρες. Το 1951 εκλέγεται αναπληρωματικό μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και αργότερα τακτικό μέλος της.
Επέστρεψε παράνομα στην Ελλάδα και το 1959 καταδικάστηκε σε ισόβια με τους νόμους 375, 509, Γ' ψήφισμα κτλ.
Απελευθερώνεται τον Μάη 1966 και συλλαμβάνεται ξανά το πρωί της 21 Απριλίου 1967. Περνάει από Ιππόδρομο, Γυάρο και Λέρο. Απελευθερώνεται ξανά το Δεκέμβρη του 1971 για να συλληφθεί και πάλι μετά το Πολυτεχνείο το 1973, οπότε και βασανίζεται άγρια στο άντρο της ΕΑΤ - ΕΣΑ στο Μπογιάτι. Τελικά, στέλνεται στη Γυάρο, από όπου απελευθερώνεται οριστικά το 1974 με τη μεταπολίτευση. Έχει περάσει συνολικά 16 χρόνια σε φυλακές και εξορίες. Στα χρόνια της φυλακής και της εξορίας ασχολείται με την καλλιτεχνική δραστηριότητα και δημιουργεί μικρά αριστουργήματα με σινική μελάνι και ψηφιδωτά από καλαμιά.
Μετά τη μεταπολίτευση, ο Γιώργης Τρικαλινός υπήρξε μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ μέχρι το 12ο Συνέδριο ενώ επί πολλά χρόνια, διετέλεσε εκδότης του «Ριζοσπάστη». Ήταν δύο φορές υποψήφιος βουλευτής του ΚΚΕ στη Μαγνησία.
Έγραψε αρκετά βιβλία. Ξεχωρίζουν οι «292 ημέρες μετά το Γράμμο - Βίτσι», το «Αλμυρός, στιγμές από την ιστορία του» αφιερωμένο στη γενέτειρά του που υπεραγαπούσε και το τελευταίο «Ανασκαλεύοντας τη χόβολη της μνήμης».
<a href="/items/browse?advanced%5B0%5D%5Belement_id%5D=37&advanced%5B0%5D%5Btype%5D=is+exactly&advanced%5B0%5D%5Bterms%5D=%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%BD%CE%B1+%CE%9A%CF%89%CF%84%CF%83%CE%AC%CE%BA%CE%B7+%28%CE%B1%CF%80%CF%8C+%CF%84%CE%BF+%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF+%CF%84%CE%BF%CF%85+%CE%A3%CF%80%CF%8D%CF%81%CE%BF%CF%85+%CE%9A%CF%89%CF%84%CF%83%CE%AC%CE%BA%CE%B7%29">Κατερίνα Κωτσάκη (από το αρχείο του Σπύρου Κωτσάκη)</a>
Ιστορικό Αρχείο ΚΚΕ
Τα προσωπικά αντικείμενα του Γιώργη Ερυθριάδη (Πετρής) από το κελί του στη φυλακή του Ιτζεδίν Κρήτης, 1960-1963
Ο Γ. Ερυθριάδης, γεννήθηκε το 1910. Από παιδί ακόμη, έζησε και ανδρώθηκε στους εργατικούς και λαϊκούς αγώνες στη Νάουσα, όπου ανέπτυξε πλούσια συνδικαλιστική και κομματική δράση μέσα από τις γραμμές της ΟΚΝΕ και του ΚΚΕ.
Στη δικτατορία Μεταξά, ο Ερυθριάδης δούλεψε παράνομα, χρησιμοποιώντας το όνομα Πέτρος. Από τότε αυτό το όνομα, Πετρής, έγινε σχεδόν συστατικό του ονόματός του και μ’ αυτό τον συναντάμε σε πολλά έγγραφα της ιστορίας του ΚΚΕ. Υπήρξε μέλος και Γραμματέας του Μακεδονικού Γραφείου της Κομματικής Οργάνωσης Θεσσαλονίκης κατά τη διάρκεια της Κατοχής έως την Απελευθέρωση.
Πολέμαρχος του ΔΣΕ, συμμετείχε ως μέλος του Πολεμικού Συμβουλίου στο ένδοξο αυτό έπος, ανέλαβε διοικητής της 20ης Ταξιαρχίας και αργότερα διοικητής της 6ης Μεραρχίας του ΔΣΕ, που δρούσε στην Κεντρική Μακεδονία. Μετά την υποχώρηση του ΔΣΕ, ο Ερυθριάδης πέρασε στην πολιτική προσφυγιά.
Ξαναβρέθηκε στην Ελλάδα παράνομα, ως μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του Κόμματος, με αποστολή την καθοδήγηση των παράνομων Κομματικών Οργανώσεων. Συνελήφθη το 1960 και την ίδια χρονιά αρχίζει στο Διαρκές Στρατοδικείο της Αθήνας η δίκη 12 στελεχών του ΚΚΕ με την κατηγορία της «κατασκοπείας».
Στο τυποποιημένο κατηγορητήριο αναφέρονταν πως οι κατηγορούμενοι «εισήλθον εις την Ελλάδα εκ χωρών του παραπετάσματος με σκοπόν τη διενέργειαν κατασκοπείας διά λογαριασμόν ξένης δυνάμεως». Οι Ρούλα Κουκούλου, Αύρα Παρτσαλίδου, Κώστας Φιλίνης, Γιώργης Ερυθριάδης, Έλλη Ερυθριάδου και Κώστας Τριανταφύλλου καταδικάζονται σε ισόβια μια βδομάδα αργότερα.
Ο Ερυθριάδης μεταφέρθηκε στις φυλακές Ιτζεδίν, όπου, αν και βαρειά άρρωστος, τον έκλεισαν επί 17 μήνες στην απομόνωση αυτού του κάτεργου όπου και άφησε την τελευταία του πνοή στις 21 Γενάρη 1963.
Από τα 35 χρόνια της ζωής του στο Κόμμα και τη Νεολαία του, ο Ερυθριάδης πέρασε 15 χρόνια στις φυλακές και στις εξορίες, 6 στα βουνά, 4 στην παρανομία, 5 στην πολιτική προσφυγιά και τα άλλα 5 μεταξύ νόμιμης και μισοπαράνομης δράσης. Έτσι κύλησε όλη η αγωνιστική του πορεία που ξεκίνησε από τα εφηβικά του χρόνια και διάρκεσε ως τα 53 του.
<a href="/items/browse?advanced%5B0%5D%5Belement_id%5D=37&advanced%5B0%5D%5Btype%5D=is+exactly&advanced%5B0%5D%5Bterms%5D=%CE%9D%CE%AF%CE%BA%CE%BF%CF%82+%CE%95%CE%BB%CE%B5%CF%85%CE%B8%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%AC%CE%B4%CE%B7%CF%82+%28%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CF%88%CE%B9%CF%8C%CF%82+%CE%93%CE%B9%CF%8E%CF%81%CE%B3%CE%B7+%CE%95%CF%81%CF%85%CE%B8%CF%81%CE%B9%CE%AC%CE%B4%CE%B7%29">Νίκος Ελευθεριάδης (ανιψιός Γιώργη Ερυθριάδη)</a>
Ιστορικό Αρχείο ΚΚΕ
Γράμμα και χειροποίητη υφαντή κάρτα, της Έλλης Ερυθριάδου προς τον σύζυγο της Γιώργη Ερυθριάδη (Πετρής), από τις φυλακές Αβέρωφ (1962, 1960)
Ο Γ. Ερυθριάδης, γεννήθηκε το 1910. Από παιδί ακόμη, έζησε και ανδρώθηκε στους εργατικούς και λαϊκούς αγώνες στη Νάουσα, όπου ανέπτυξε πλούσια συνδικαλιστική και κομματική δράση μέσα από τις γραμμές της ΟΚΝΕ και του ΚΚΕ.
Στη δικτατορία Μεταξά, ο Ερυθριάδης δούλεψε παράνομα, χρησιμοποιώντας το όνομα Πέτρος. Από τότε αυτό το όνομα, Πετρής, έγινε σχεδόν συστατικό του ονόματός του και μ’ αυτό τον συναντάμε σε πολλά έγγραφα της ιστορίας του ΚΚΕ. Υπήρξε μέλος και Γραμματέας του Μακεδονικού Γραφείου της Κομματικής Οργάνωσης Θεσσαλονίκης κατά τη διάρκεια της Κατοχής έως την Απελευθέρωση.
Πολέμαρχος του ΔΣΕ, συμμετείχε ως μέλος του Πολεμικού Συμβουλίου στο ένδοξο αυτό έπος, ανέλαβε διοικητής της 20ης Ταξιαρχίας και αργότερα διοικητής της 6ης Μεραρχίας του ΔΣΕ, που δρούσε στην Κεντρική Μακεδονία. Μετά την υποχώρηση του ΔΣΕ, ο Ερυθριάδης πέρασε στην πολιτική προσφυγιά.
Ξαναβρέθηκε στην Ελλάδα παράνομα, ως μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του Κόμματος, με αποστολή την καθοδήγηση των παράνομων Κομματικών Οργανώσεων. Συνελήφθη το 1960 και την ίδια χρονιά αρχίζει στο Διαρκές Στρατοδικείο της Αθήνας η δίκη 12 στελεχών του ΚΚΕ με την κατηγορία της «κατασκοπείας».
Στο τυποποιημένο κατηγορητήριο αναφέρονταν πως οι κατηγορούμενοι «εισήλθον εις την Ελλάδα εκ χωρών του παραπετάσματος με σκοπόν τη διενέργειαν κατασκοπείας διά λογαριασμόν ξένης δυνάμεως». Οι Ρούλα Κουκούλου, Αύρα Παρτσαλίδου, Κώστας Φιλίνης, Γιώργης Ερυθριάδης, Έλλη Ερυθριάδου και Κώστας Τριανταφύλλου καταδικάζονται σε ισόβια μια βδομάδα αργότερα.
Ο Ερυθριάδης μεταφέρθηκε στις φυλακές Ιτζεδίν, όπου, αν και βαρειά άρρωστος, τον έκλεισαν επί 17 μήνες στην απομόνωση αυτού του κάτεργου όπου και άφησε την τελευταία του πνοή στις 21 Γενάρη 1963.
Από τα 35 χρόνια της ζωής του στο Κόμμα και τη Νεολαία του, ο Ερυθριάδης πέρασε 15 χρόνια στις φυλακές και στις εξορίες, 6 στα βουνά, 4 στην παρανομία, 5 στην πολιτική προσφυγιά και τα άλλα 5 μεταξύ νόμιμης και μισοπαράνομης δράσης. Έτσι κύλησε όλη η αγωνιστική του πορεία που ξεκίνησε από τα εφηβικά του χρόνια και διάρκεσε ως τα 53 του.
<a href="/items/browse?advanced%5B0%5D%5Belement_id%5D=37&advanced%5B0%5D%5Btype%5D=is+exactly&advanced%5B0%5D%5Bterms%5D=%CE%9D%CE%AF%CE%BA%CE%BF%CF%82+%CE%95%CE%BB%CE%B5%CF%85%CE%B8%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%AC%CE%B4%CE%B7%CF%82+%28%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CF%88%CE%B9%CF%8C%CF%82+%CE%93%CE%B9%CF%8E%CF%81%CE%B3%CE%B7+%CE%95%CF%81%CF%85%CE%B8%CF%81%CE%B9%CE%AC%CE%B4%CE%B7%29">Νίκος Ελευθεριάδης (ανιψιός Γιώργη Ερυθριάδη)</a>
Ιστορικό Αρχείο ΚΚΕ