Κωδικοποιημένη επιστολή και φωτογραφία του Αστραπόγιαννου (Γεράσιμου Γρηγοράτου)
<strong>Κωδικοποιημένη </strong><strong>επιστολή</strong> που στάλθηκε την πρωτοχρονιά του 1947 στην Ελένη Μπεκατώρου από τον Γεράσιμο Γρηγοράτο (Αστραπόγιαννο) ο οποίος ήταν καπετάνιος του ΕΛΑΣ και από το Μάρτη του 1946 ξαναβγαίνει με άλλους αγωνιστές της Κεφαλονιάς σε μικρές ομάδες στο βουνό γύρω από την περιοχή της Σάμης. Η Ελένη Μπεκατώρου βοηθούσε την ομάδα του Αστραπόγιαννου, εντοπίστηκε για την δράση της αυτή , αναγκάστηκε να φύγει από τα Ζερβάτα Σάμης τέλος του 1946, έρχεται στον Πειραιά, πιάνει δουλειά στο κεραμοποιείο του Δηλαβέρη σε δύσκολες συνθήκες και με τον πρώτο μισθό της βρίσκει τρόπο και τους στέλνει δέμα με κάλτσες και πουλόβερ στα βουνά που κρύβονταν στα Μουζακάτα. Ο Γεράσιμος απευθυνόμενος στην <strong>«εξαδέλφη»</strong> του, θέλοντας να την ευχαριστήσει, χρησιμοποιεί συνθηματική γλώσσα. Γράφει: <strong>«.. τα κορίτσια χόρεβαν, μόλις είχε αρχίσει το γλέντι, το τραπεζη ήταν γεμάτο από γλυκισματα….»</strong> περιγράφοντας τις σκληρές συνθήκες διαβίωσης στο βουνό. <strong>«..σχευθόμουν τη δασκάλα σου και η φηλη μου φουσκονε από μίσος για αυτή.», «….εγώ θα σε βοϊθούσα πολύ εαν είμουν κοντά σου γιατί ξερο καλά τη δουλιά….»</strong> δείχνοντας την συμπαράστασή του και την αποφασιστικότητα του να θέλει να τιμωρήσει τα αφεντικά που βασάνιζαν τους κυνηγημένους κομμουνιστές που είχαν στη δούλεψη τους. <strong>«…είχαμε πάρει να ράψουμε μια πρίκα……μας χάλασαν η μηχανές…μας έσπαγαν τα βελόνια…»</strong> αναφερόμενος σε σχεδιασμένα χτυπήματα μέχρι την παραμονή της πρωτοχρονιάς του 1947, σε αποσπάσματα χωροφυλάκων για την απόκτηση οπλισμού που τελικά δεν πραγματοποιήθηκαν.<strong> «..καλίτερα είναι η επαρχία ζη κανείς πιο άνετα»</strong>, η ελευθερία δράσης στο βουνό , <strong>«…χερετισμούς από τη Νιόνια και τη ληλήκα, από όλα τα άλλα κορίτσια….»</strong> εννοώντας τον Διονύση Μαρκουλάτο από τα Ζερβάτα και τον Αριστείδη Μερκούρη από τα Μουζακάτα. Κλείνει την επιστολή λέγοντας «φίλισε τα πεδια σου» αν και η Ελένη δεν είχε παιδιά. Υπογράφει σαν <strong>«η εξαδέλφη σου «Γερασιμούλα»</strong> θέλοντας να την προστατεύσει από τους καθημερινούς ελέγχους στην Κοκκινιά όπου ζούσε. Στην επιστολή αποτυπώνονται οι δύσκολες συνθήκες κατω από τις οποίες δινόταν στα νησιά η μάχη του ΔΣΕ. Η επιστολή φυλάχτηκε 70 χρόνια από την Ελένη Μπεκατώρου-Κελαϊδίτου και παραδώθηκε στο αρχείο του ΚΚΕ λιγο πρίν το θάνατο της σε ηλικία 102 χρονών.<br /><br /><br />Στη <strong>φωτογραφία</strong> με το χέρι στο γύψο, ο <strong>Γεράσιμος Γρηγοράτος (Αστραπόγιαννος). </strong>Πρώτος από δεξιά του ο αδερφός του Βαγγέλης Γρηγοράτος, δεύτερος από δεξιά του ο Ηλίας Κουγιανός. <br />Ο Αστραπόγιαννος γεννήθηκε το 1919 στα Μουζακάτα Κεφαλονιάς. Το 1940 κατατάχτηκε στο Πολεμικό Ναυτικό, εκπαιδεύτηκε ασυρματιστής στο Βοτανικό και τοποθετήθηκε στη Βάση Πάτρας. Στην Κατοχή συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση ΕΑΜ - ΕΛΑΣ και για τη δράση του, η Οργάνωση τού έδωσε το όνομα Αστραπόγιαννος. Ηγήθηκε του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ στον Εμφύλιο, στην περιοχή του.<br /><br /><br /><p> </p>
<a href="/items/browse?advanced%5B0%5D%5Belement_id%5D=37&advanced%5B0%5D%5Btype%5D=is+exactly&advanced%5B0%5D%5Bterms%5D=%CE%95%CE%BB%CE%AD%CE%BD%CE%B7+%CE%9C%CF%80%CE%B5%CE%BA%CE%B1%CF%84%CF%8E%CF%81%CE%BF%CF%85+-+%CE%9A%CE%B5%CE%BB%CE%B1%CF%8A%CE%B4%CE%AF%CF%84%CE%BF%CF%85%0D%0A%CE%92%CE%AC%CF%83%CF%89+%CE%9A%CE%B5%CE%BB%CE%B1%CF%8A%CE%B4%CE%AF%CF%84%CE%B7">Ελένη Μπεκατώρου - Κελαϊδίτου
Βάσω Κελαϊδίτη</a>
Προκηρύξεις και τρικ των Γερμανικών δυνάμεων κατοχής προς τους Έλληνες με σκοπό τον εκφοβισμό τους
<a href="/items/browse?advanced%5B0%5D%5Belement_id%5D=37&advanced%5B0%5D%5Btype%5D=is+exactly&advanced%5B0%5D%5Bterms%5D=%CE%92%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%AE+%CE%9A%CE%B5%CE%BB%CE%B1%CF%8A%CE%B4%CE%AF%CF%84%CE%B7%2C+%CE%91%CE%BD%CF%84%CF%8E%CE%BD%CE%B7%CF%82+%CE%9C%CE%B1%CF%84%CE%AC%CE%BA%CE%B9%CE%B1%CF%82">Βασιλική Κελαϊδίτη, Αντώνης Ματάκιας</a>
Ιστορικό Αρχείο ΚΚΕ
Στολή μαχήτριας του ΔΣΕ
Το ΚΚΕ, από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής του, σε συνθήκες γενικού πολιτικού και ιδεολογικού σκοταδισμού, συγκρούστηκε με αναχρονιστικές, αντιεπιστημονικές απόψεις για τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία. <br />Συνέδεσε την πάλη για την άρση των ανισοτιμιών και των διακρίσεων σε βάρος της γυναίκας με την πάλη για την κοινωνική απελευθέρωση της εργατικής τάξης και όλων των καταπιεζόμενων στρωμάτων, για το σοσιαλισμό - κομμουνισμό. Στην 100χρονη ιστορική διαδρομή του, χιλιάδες γυναίκες της εργατικής τάξης, των λαϊκών στρωμάτων, διανοούμενες, αναδείχτηκαν σε συνειδητές αγωνίστριες στον τόπο εργασίας, στο σωματείο, στο σχολείο, στη γειτονιά, στο χωριό.<br /> Πολλές απ' αυτές εκλέχτηκαν στα καθοδηγητικά όργανα του Κόμματος και στα όργανα του μαζικού κινήματος. Κομμουνίστριες και άλλες γυναίκες, συμπορευόμενες με το ΚΚΕ, έγραψαν ηρωικές σελίδες σε κάθε φάση του εργατικού - λαϊκού κινήματος, πρώτα απ' όλα στο ΕΑΜ - ΕΛΑΣ και στη συνέχεια στον ΔΣΕ.<br /> Με την κομμουνιστική, δημιουργική στάση ζωής τους συνέβαλαν στη διαπαιδαγώγηση, στη συσπείρωση γυναικών στις γραμμές του εργατικού - λαϊκού αγώνα. Η συμβολή των γυναικών στον ΔΣΕ αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα κεφάλαια της ένοπλης ταξικής πάλης στη χώρα μας κατά τον 20ό αιώνα. Υπολογίζεται ότι οι μαχήτριες του ΔΣΕ ανέρχονταν στο 1/4 της συνολικής του δύναμης, η συντριπτική πλειοψηφία τους προερχόταν από την αγροτιά.<br /><strong>Τομή για τη γυναικεία συμμετοχή αποτέλεσε η ίδρυση της Πανελλαδικής Δημοκρατικής Ενωσης Γυναικών (ΠΔΕΓ)</strong>.<br /> Στις 25 Οκτώβρη 1948 πραγματοποιήθηκε η ιδρυτική της σύσκεψη. Ως μαζική γυναικεία οργάνωση είχε σκοπό να συσπειρώσει, όχι μόνο τις μαχήτριες του ΔΣΕ, αλλά και γυναίκες από τις ελεύθερες περιοχές και την υπόλοιπη Ελλάδα για τη στήριξη του αγώνα του ΔΣΕ, με το όπλο και το χωνί στο χέρι, με τον Τύπο, με γνώμη στη συνέλευση, στα μετόπισθεν. Η Α' Πανελλαδική Συνδιάσκεψη έγινε στις 1-3 Μάρτη 1949, μέσα στη φωτιά της μάχης, σε ένα πολεμικό αμπρί στον Πυξό Φλώρινας, όπου συμμετείχαν 325 εκλεγμένες από όλη την Ελλάδα, οι οποίες αντιμετώπισαν πολλά εμπόδια και δυσκολίες για να φτάσουν μέχρι εκεί. <br />Οι μαχήτριες επιβλήθηκαν με τη μαχητικότητά τους, τον ηρωισμό τους, την προσαρμοστικότητά τους στις συνθήκες του πολέμου. Αρκετές με την επιτελική σκέψη ακόμα, που τους έδωσε τη δυνατότητα να προωθηθούν σε διοικητικές θέσεις. Αναδείχτηκαν μέσα στη σκληρή μάχη διοικητές διμοιριών - λόχων, Πολιτικοί Επίτροποι λόχων, Τάγματος. <br />Εκατοντάδες μαχήτριες υπαξιωματικοί και αξιωματικοί παρασημοφορήθηκαν με μετάλλια ανδρείας και με το μετάλλιο "Ηλέκτρας". Μεγάλος αριθμός από τις μαχήτριες του ΔΣΕ, που διακρίνονταν στις μάχες για την ανδρεία και τη μαχητικότητά τους στέλνονταν και φοιτούσαν στη Σχολή Αξιωματικών του ΔΣΕ.<br /> Από τις έξι σειρές μαθητών που αποφοίτησαν από τη Σχολή και ονομάστηκαν Ανθυπολοχαγοί, το ποσοστό των μαχητριών έφτασε μέχρι το 15%. Αρκετές από τις απόφοιτες χρησιμοποιούνταν στην ίδια τη Σχολή για εκπαιδεύτριες κλπ.<br /> Η θαυμαστή ανθεκτικότητα κυρίως των κομμουνιστριών, και άλλων αγωνιστριών, που έβαλαν τη δική τους σφραγίδα στον ΔΣΕ, στις φυλακές, τις εξορίες, τα εκτελεστικά αποσπάσματα, πηγάζει ακριβώς από το γεγονός ότι συνέδεσαν τη ζωή τους, με την πάλη για μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση και καταπίεση.
<a href="/items/browse?advanced%5B0%5D%5Belement_id%5D=37&advanced%5B0%5D%5Btype%5D=is+exactly&advanced%5B0%5D%5Bterms%5D=%CE%92%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%AE+%CE%9A%CE%B5%CE%BB%CE%B1%CF%8A%CE%B4%CE%AF%CF%84%CE%B7">Βασιλική Κελαϊδίτη</a>
Ιστορικό Αρχείο ΚΚΕ
Χειροποίητη ξύλινη πίπα από την Ελ Ντάμπα
Στις ένοπλες δυνάμεις στα στρατόπεδα στη Μέση Ανατολή, δημιουργήθηκε τον Οκτώβρη του 1941, με πρωτοβουλία των κομμουνιστών, με επικεφαλής τον κομμουνιστή Γιάννη Σαλά, η στρατιωτική Αντιφασιστική Οργάνωση (ΑΣΟ). Τμήματά της δημιουργήθηκαν και στο Ναυτικό (Αντιφασιστική Οργάνωση Ναυτικού – ΑΟΝ) και στην Αεροπορία (Αντιφασιστική Οργάνωση Αεροπορίας - ΑΟΑ). Οι οργανώσεις αυτές εξέδιδαν αντίστοιχα τα έντυπα «Αντιφασίστας», «Ελευθερία» και «Αστέρας», που κυκλοφορούσαν πλατιά, τόσο στις στρατιωτικές μονάδες όσο και ανάμεσα στους πολίτες.
Μετά το ξέσπασμα και την καταστολή του κινήματος της Μέσης Ανατολής (Απρίλης 1944) δημιουργήθηκαν στρατόπεδα συγκέντρωσης όπου φυλακίστηκαν χιλιάδες αξιωματικοί, οπλίτες, ναύτες και αεροπόροι. Ένα από αυτά ήταν και το στρατόπεδο στην Ελ Ντάμπα, στην Αίγυπτο.
Μετά τον Δεκέμβρη του 1944, συλλαμβάνονταν, συγκεντρώνονταν και στέλνονταν στην Ελ Ντάμπα και πολλές καραβιές αγωνιστών. Υπολογίζεται πως ο αριθμός τους έφθανε τους 8-10.000 ομήρους. Ανάμεσα σε πολλούς άλλους αγωνιστές, στην Ελ Ντάμπα βρέθηκε φυλακισμένος και ο ηθοποιός Μίμης Φωτόπουλος.
Σημαντική στην ανάπτυξη του αντιφασιστικού κινήματος στη Μέση Ανατολή την εποχή εκείνη ήταν και η συμβολή του Τμήματος της Ομοσπονδίας Ελληνικών Ναυτεργατικών Οργανώσεων (ΟΕΝΟ), καθώς πολλά ελληνικά εμπορικά πλοία, που δε σταμάτησαν σε όλη τη διάρκεια του πολέμου να διασχίζουν τις θάλασσες, ελλιμενίζονταν στα αιγυπτιακά λιμάνια, κυρίως την Αλεξάνδρεια.
<a href="/items/browse?advanced%5B0%5D%5Belement_id%5D=37&advanced%5B0%5D%5Btype%5D=is+exactly&advanced%5B0%5D%5Bterms%5D=%CE%92%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%AE+%CE%9A%CE%B5%CE%BB%CE%B1%CF%8A%CE%B4%CE%AF%CF%84%CE%B7%0D%0A">Βασιλική Κελαϊδίτη
</a>