Η γυναίκα, ανεκτίμητος παράγοντας στη δράση του ΔΣΕ
<a href="/items/browse?advanced%5B0%5D%5Belement_id%5D=37&advanced%5B0%5D%5Btype%5D=is+exactly&advanced%5B0%5D%5Bterms%5D=%CE%99%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%B9%CE%BA%CF%8C+%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF+%CE%9A%CE%9A%CE%95">Ιστορικό Αρχείο ΚΚΕ</a>
Ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας (ΔΣΕ) υπήρξε οργανωμένος λαϊκός στρατός
Ιστορικό Αρχείο ΚΚΕ
Στολή μαχήτριας του ΔΣΕ
Το ΚΚΕ, από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής του, σε συνθήκες γενικού πολιτικού και ιδεολογικού σκοταδισμού, συγκρούστηκε με αναχρονιστικές, αντιεπιστημονικές απόψεις για τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία. <br />Συνέδεσε την πάλη για την άρση των ανισοτιμιών και των διακρίσεων σε βάρος της γυναίκας με την πάλη για την κοινωνική απελευθέρωση της εργατικής τάξης και όλων των καταπιεζόμενων στρωμάτων, για το σοσιαλισμό - κομμουνισμό. Στην 100χρονη ιστορική διαδρομή του, χιλιάδες γυναίκες της εργατικής τάξης, των λαϊκών στρωμάτων, διανοούμενες, αναδείχτηκαν σε συνειδητές αγωνίστριες στον τόπο εργασίας, στο σωματείο, στο σχολείο, στη γειτονιά, στο χωριό.<br /> Πολλές απ' αυτές εκλέχτηκαν στα καθοδηγητικά όργανα του Κόμματος και στα όργανα του μαζικού κινήματος. Κομμουνίστριες και άλλες γυναίκες, συμπορευόμενες με το ΚΚΕ, έγραψαν ηρωικές σελίδες σε κάθε φάση του εργατικού - λαϊκού κινήματος, πρώτα απ' όλα στο ΕΑΜ - ΕΛΑΣ και στη συνέχεια στον ΔΣΕ.<br /> Με την κομμουνιστική, δημιουργική στάση ζωής τους συνέβαλαν στη διαπαιδαγώγηση, στη συσπείρωση γυναικών στις γραμμές του εργατικού - λαϊκού αγώνα. Η συμβολή των γυναικών στον ΔΣΕ αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα κεφάλαια της ένοπλης ταξικής πάλης στη χώρα μας κατά τον 20ό αιώνα. Υπολογίζεται ότι οι μαχήτριες του ΔΣΕ ανέρχονταν στο 1/4 της συνολικής του δύναμης, η συντριπτική πλειοψηφία τους προερχόταν από την αγροτιά.<br /><strong>Τομή για τη γυναικεία συμμετοχή αποτέλεσε η ίδρυση της Πανελλαδικής Δημοκρατικής Ενωσης Γυναικών (ΠΔΕΓ)</strong>.<br /> Στις 25 Οκτώβρη 1948 πραγματοποιήθηκε η ιδρυτική της σύσκεψη. Ως μαζική γυναικεία οργάνωση είχε σκοπό να συσπειρώσει, όχι μόνο τις μαχήτριες του ΔΣΕ, αλλά και γυναίκες από τις ελεύθερες περιοχές και την υπόλοιπη Ελλάδα για τη στήριξη του αγώνα του ΔΣΕ, με το όπλο και το χωνί στο χέρι, με τον Τύπο, με γνώμη στη συνέλευση, στα μετόπισθεν. Η Α' Πανελλαδική Συνδιάσκεψη έγινε στις 1-3 Μάρτη 1949, μέσα στη φωτιά της μάχης, σε ένα πολεμικό αμπρί στον Πυξό Φλώρινας, όπου συμμετείχαν 325 εκλεγμένες από όλη την Ελλάδα, οι οποίες αντιμετώπισαν πολλά εμπόδια και δυσκολίες για να φτάσουν μέχρι εκεί. <br />Οι μαχήτριες επιβλήθηκαν με τη μαχητικότητά τους, τον ηρωισμό τους, την προσαρμοστικότητά τους στις συνθήκες του πολέμου. Αρκετές με την επιτελική σκέψη ακόμα, που τους έδωσε τη δυνατότητα να προωθηθούν σε διοικητικές θέσεις. Αναδείχτηκαν μέσα στη σκληρή μάχη διοικητές διμοιριών - λόχων, Πολιτικοί Επίτροποι λόχων, Τάγματος. <br />Εκατοντάδες μαχήτριες υπαξιωματικοί και αξιωματικοί παρασημοφορήθηκαν με μετάλλια ανδρείας και με το μετάλλιο "Ηλέκτρας". Μεγάλος αριθμός από τις μαχήτριες του ΔΣΕ, που διακρίνονταν στις μάχες για την ανδρεία και τη μαχητικότητά τους στέλνονταν και φοιτούσαν στη Σχολή Αξιωματικών του ΔΣΕ.<br /> Από τις έξι σειρές μαθητών που αποφοίτησαν από τη Σχολή και ονομάστηκαν Ανθυπολοχαγοί, το ποσοστό των μαχητριών έφτασε μέχρι το 15%. Αρκετές από τις απόφοιτες χρησιμοποιούνταν στην ίδια τη Σχολή για εκπαιδεύτριες κλπ.<br /> Η θαυμαστή ανθεκτικότητα κυρίως των κομμουνιστριών, και άλλων αγωνιστριών, που έβαλαν τη δική τους σφραγίδα στον ΔΣΕ, στις φυλακές, τις εξορίες, τα εκτελεστικά αποσπάσματα, πηγάζει ακριβώς από το γεγονός ότι συνέδεσαν τη ζωή τους, με την πάλη για μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση και καταπίεση.
<a href="/items/browse?advanced%5B0%5D%5Belement_id%5D=37&advanced%5B0%5D%5Btype%5D=is+exactly&advanced%5B0%5D%5Bterms%5D=%CE%92%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%AE+%CE%9A%CE%B5%CE%BB%CE%B1%CF%8A%CE%B4%CE%AF%CF%84%CE%B7">Βασιλική Κελαϊδίτη</a>
Ιστορικό Αρχείο ΚΚΕ
Υγειονομικό υλικό (σύριγγα, γάζες) και τσάντα λάφυρο από τον Αστικό Στρατό, τα οποία χρησιμοποιούσε η Ευανθία Ζωίδη (Κόντου) ενώ ήταν στο Υγειονομικό Προσωπικό του Δ.Σ.Ε
Η Ζωίδη (Κόντου) Ευανθία γεννήθηκε το 1929 στο χωρίο Μονόπυλο Καστοριάς. Η οικογένειά της πήρε μέρος στην ΕΑΜική αντίσταση και η Ευανθία με την ίδρυση του ΔΣΕ εντάχθηκε στις γραμμές του. Αρχικά βοηθούσε σε συνεργείο ραφτάδων δίπλα στον ράφτη πατέρα της, και στη συνέχεια εντάχθηκε στο υγειονομικό. Υπηρέτησε σε παθολογικό τμήμα και στη συνέχεια ως τραυματιοφορέας. Πήρε μέρος αδιάκοπα στη μεταφορά τραυματιών στην μεγάλη μάχη της Βόρειας Πίνδου που κράτησε 70 μέρες το καλοκαίρι του 1948 καθώς και σε άλλες μάχες. Μετά την υποχώρηση του ΔΣΕ πέρασε αρχικά στην Αλβανία και στη συνέχεια έζησε ως πολιτική πρόσφυγας στη Ρουμανία και την Ουγγαρία απ’ όπου και επαναπατρίστηκε. Κατά τη διάρκεια του αγώνα του ΔΣΕ γνώρισε τον μετέπειτα σύζυγο της Γιώργη Ζωϊδη, στέλεχος του ΔΣΕ και του ΚΚΕ, ιστορικό και συγγραφέα. Στην πολιτική προσφυγιά σπούδασε ρωσική φιλολογία.
<a href="/items/browse?advanced%5B0%5D%5Belement_id%5D=37&advanced%5B0%5D%5Btype%5D=is+exactly&advanced%5B0%5D%5Bterms%5D=%CE%95%CF%85%CE%B1%CE%BD%CE%B8%CE%AF%CE%B1+%CE%96%CF%89%CE%AF%CE%B4%CE%B7+%28%CE%9A%CF%8C%CE%BD%CF%84%CE%BF%CF%85%29">Ευανθία Ζωίδη (Κόντου)</a>
Ιστορικό Αρχείο ΚΚΕ
Φωτογραφίες από τον ΕΛΑΣ και τον ΔΣΕ
<ol><li><strong>Οδοφραγμα στην οδό Φιλελλήνων τον Δεκέμβρη του 1944.</strong></li>
<li><strong>Μαχητής του ΕΛΑΣ.</strong></li>
<li><strong>Λευτέρης Ελευθερίου και Παναγιώτης Μαυρομάτης στο Γενικό Αρχηγείο του ΔΣΕ το 1948.</strong></li>
<li><strong>Κατασκευή οχυρωματικού στο Βίτσι.</strong></li>
</ol>
<a href="/items/browse?advanced%5B0%5D%5Belement_id%5D=37&advanced%5B0%5D%5Btype%5D=is+exactly&advanced%5B0%5D%5Bterms%5D=%CE%91%CF%80%CF%8C+%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF+%CE%91%CE%BD%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%AC%CE%B4%CE%B7">Από αρχείο Αναστασιάδη</a>
Φωτογραφίες της Ευανθίας Ζωίδη (Κόντου), μαχητών της Υγειονομικής Υπηρεσίας του Δ.Σ.Ε και άλλων στελεχών του Δ.Σ.Ε
Η Ζωίδη (Κόντου) Ευανθία γεννήθηκε το 1929 στο χωρίο Μονόπυλο Καστοριάς. Η οικογένειά της πήρε μέρος στην ΕΑΜική αντίσταση και η Ευανθία με την ίδρυση του ΔΣΕ εντάχθηκε στις γραμμές του. Αρχικά βοηθούσε σε συνεργείο ραφτάδων δίπλα στον ράφτη πατέρα της, και στη συνέχεια εντάχθηκε στο υγειονομικό. Υπηρέτησε σε παθολογικό τμήμα και στη συνέχεια ως τραυματιοφορέας. Πήρε μέρος αδιάκοπα στη μεταφορά τραυματιών στην μεγάλη μάχη της Βόρειας Πίνδου που κράτησε 70 μέρες το καλοκαίρι του 1948 καθώς και σε άλλες μάχες. Μετά την υποχώρηση του ΔΣΕ πέρασε αρχικά στην Αλβανία και στη συνέχεια έζησε ως πολιτική πρόσφυγας στη Ρουμανία και την Ουγγαρία απ’ όπου και επαναπατρίστηκε. Κατά τη διάρκεια του αγώνα του ΔΣΕ γνώρισε τον μετέπειτα σύζυγο της Γιώργη Ζωϊδη, στέλεχος του ΔΣΕ και του ΚΚΕ, ιστορικό και συγγραφέα. Στην πολιτική προσφυγιά σπούδασε ρωσική φιλολογία.
-1η φωτογραφία: Η Ευανθία Κόντου (αριστερά), μαζί με την αδερφή της Νίκη και το πίσω μέρος της φωτογραφίας.
-2η φωτογραφία: Ευανθία Κόντου
-3η φωτογραφία: Συγκέντρωση γιατρών και υγειονομικών του ΔΣΕ το 1948 κατά την επέτειο ίδρυσης του ΔΣΕ.
-4η φωτογραφία: Στην ίδια συγκέντρωση, στο βήμα ο Γιώργης Ζωίδης
-5η φωτογραφία: Γιατροί και αλλά στελέχη του ΔΣΕ.
-6η φωτογραφία: Γιατροί και άλλα στελέχη του ΔΣΕ: Από δεξιά, Πέτρος Μπελεβέντης, Γιώργης Ζωίδης, Ευναθία Κόντου, Δρόσος Σκυλλας (γιατρός στον αστικό στρατό που αιχμαλωτίστηκε από το ΔΣΕ, πέρασε στις γραμμές του και τον υπηρέτησε ευσυνείδητα, αργότερα πέρασε στην πολιτική προσφυγιά), Δημήτρης Φωτόπουλος (παθολόγος), Γιώργος Τζαμαλούκας (χειρουργός), πιθανά ο Ούγγρος γιατρός Τίμπορ και πιθανά ο Στέφανος Χουζούρης(χειρουργός)
-7η φωτογραφία: Με το γιατρό χειρουργό του ΔΣΕ Γιώργο Τζαμαλούκα, συνάντηση στην πολιτική προσφυγιά στη Ρουμανία.
<a href="/items/browse?advanced%5B0%5D%5Belement_id%5D=37&advanced%5B0%5D%5Btype%5D=is+exactly&advanced%5B0%5D%5Bterms%5D=%CE%95%CF%85%CE%B1%CE%BD%CE%B8%CE%AF%CE%B1+%CE%96%CF%89%CE%AF%CE%B4%CE%B7+%28%CE%9A%CF%8C%CE%BD%CF%84%CE%BF%CF%85%29">Ευανθία Ζωίδη (Κόντου)</a>
Φωτογραφίες της Ρούλας Κουκούλου από τη δράση της στον ΔΣΕ
Η Ρούλα Κουκούλου γεννήθηκε στη Νάουσα το 1916. Έγινε μέλος του ΚΚΕ το Φλεβάρη του 1937.
Με την έναρξη της Κατοχής η Ρούλα Κουκούλου μετεγκαταστάθηκε στη Λακωνία και οργανώθηκε στο ΕΑΜ. Στη Λακωνία δούλεψε μέχρι την απελευθέρωση. Μετά το Δεκέμβρη πήγε στη Μεσσηνία, σαν γραμματέας της ΑΕ Καλαμάτας στην αρχή και οργανωτικός γραμματέας της Μεσσηνίας σε συνέχεια, με καθοδηγητές της τον Νίκο Μπελογιάννη και τον Γιώργο Τσιτήλο.
Μετά το 7ο Συνέδριο του ΚΚΕ (1945) η Ρούλα Κουκούλου ήρθε στον Πειραιά. Ήταν μέλος της Επιτροπής Πόλης, υπεύθυνη για τη γυναικεία δουλειά, μέχρι το 1946. Μέχρι το 1947 είχε την ευθύνη για το γυναικείο κίνημα, που τότε εκφραζόταν κυρίως μέσα από την ΠΟΓ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Γυναικών), που είχε πάνω από 200 χιλιάδες μέλη και στη συνέχεια μετονομάστηκε σε ΠΔΕΓ (Πανελλαδική Δημοκρατική Ένωση Γυναικών).
Τον Οκτώβρη του 1947 βγήκε στο βουνό και εντάχθηκε στο ΔΣΕ, με ειδική ευθύνη για τις μαχήτριες του ΔΣΕ.
Μετά την ήττα του ΔΣΕ έμεινε 5 χρόνια στη Ρουμανία. Το 1952 έγινε μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ.
Το 1955 η Ρούλα Κουκούλου ήρθε στην Ελλάδα παράνομα. Συνελήφθη και φυλακίστηκε στου Αβέρωφ και στο Γεντί - Κουλέ. Πέρασε από 4 δίκες, καταδικάστηκε σε 15 χρόνια φυλάκισης. Το 1960 πέρασε από στρατοδικείο και καταδικάστηκε σε ισόβια δεσμά. Απολύθηκε το 1966, μετά από 11 χρόνια φυλακής. Δούλεψε σε συνέχεια στην ΕΔΑ μέχρι τον Απρίλη του 1967, οπότε εξορίστηκε στη Γυάρο, στην Αλικαρνασσό, στον Ωρωπό. Έμεινε 1 χρόνο σε κατ' οίκον περιορισμό στη Μεσσήνη (Νησί) της Καλαμάτας. Όταν απελευθερώθηκε δούλεψε στην παρανομία και το 1972 βγήκε παράνομα στο εξωτερικό. Πήρε μέρος στο 9ο Συνέδριο του ΚΚΕ και εκλέχθηκε μέλος της ΚΕ και του ΠΓ. Παρέμεινε στην ΚΕ μέχρι το 13ο Συνέδριο.
Το 1948 η Ρούλα Κουκούλου παντρεύτηκε με τον τότε Γενικό Γραμματέα της ΚΕ του ΚΚΕ Νίκο Ζαχαριάδη. Απέκτησαν ένα παιδί.
Μια μέρα πριν το θάνατό της και γνωρίζοντας την κατάστασή της, βρήκε τη δύναμη να προσθέσει στο βιογραφικό της τις παρακάτω λέξεις: "Μέσα σ' αυτή την αγάπη του Κόμματος μου, του λαϊκού κινήματος και της οικογένειάς μου, φεύγω απ' τη ζωή ικανοποιημένη".
Ιστορικό Αρχείο ΚΚΕ