Χειροποίητο έμβλημα του ΕΛΑΣ
Το χειροποίητο αυτό έμβλημα του ΕΛΑΣ βρέθηκε στα βόρεια τελειώματα της περιοχής των Κρουσίων, στο χωριό Αμάραντα του δήμου Κιλκίς από τον ανιψιό του Γιάννη Χαρατσίδη, Χρήστο Χιονίδη. Το παρέδωσε η κόρη του Τόνια Χαρατσίδου.
Χειροποίητη ταμπακιέρα του Στεφανή Παπαγεωργάκη από Στρατόπεδο Συγκέντρωσης στη Λιβύη
Ταμπακιέρα που κατασκεύασε ο Στεφανής Παπαγεωργάκης όντας έγκλειστος σε Στρατόπεδο Συγκέντρωσης στη Λιβύη το 1944.
Ο Στεφανής Παπαγεωργάκης γεννήθηκε το 1923 στο Μουράτο Ικαρίας. Ήταν το τρίτο από τα εφτά παιδιά οικογένειας εργατοαγροτών. Οι βιοποριστικές ανάγκες του επέτρεψαν να φοιτήσει μόνο μέχρι την Γ΄ τάξη του εξατάξιου γυμνασίου. Με την χιτλεροφασιστική εισβολή η οικογένειά του κατέφυγε στην Κύπρο και ο Στεφανής κατατάχτηκε εθελοντής στο στρατό της Μέσης Ανατολής. Το 1942 έγινε μέλος του ΚΚΕ.
Συμμετείχε ενεργά στο κίνημα της ΑΣΟ και γι’ αυτό κλείστηκε στα σύρματα. Τον Αύγουστο του 1945 απολύθηκε και επέστρεψε στην Ελλάδα.
Το συνεχές κυνηγητό της χωροφυλακής τον ανάγκασε να καταφύγει στο ΔΣΕ Ικαρίας. Η υπόλοιπη οικογένειά του στάλθηκε στη Μακρόνησο.
Καταδικάστηκε το 1949 ερήμην σε θάνατο από το Εφετείο Σύρου και επικηρύχτηκε με 25 εκατομμύρια δραχμές. Παρέμεινε με τους τελευταίους αντάρτες στην Ικαρία και τον Ιούνη του 1955, ύστερα από έγκριση της ΚΕ του ΚΚΕ, δραπέτευσαν στο εξωτερικό.
Το 1969 με εντολή του Κόμματος ήρθε παράνομα στην Ελλάδα για να συμβάλλει στην ανάπτυξη της αντιδικτατορικής δράσης και στην ανασυγκρότηση των παράνομων κομματικών οργανώσεων. Πιάστηκε από το δίδυμο Μάλλιου – Μπάμπαλη και καταδικάστηκε από το χουντικό εφετείο. Με την αποφυλάκισή του δραπέτευσε ξανά στο εξωτερικό με τη βοήθεια του Κόμματος και πήρε μέρος ως αντιπρόσωπος στο 9ο Συνέδριο του Κόμματος. Μετά την πτώση της χούντας συνέβαλε στη συγκρότηση των κομματικών οργανώσεων στο Πειραιά. Παρέμεινε στέλεχος της Κομματικής Οργάνωσης Πειραιά ως το τέλος της ζωής του το 1999.
<a href="/items/browse?advanced%5B0%5D%5Belement_id%5D=37&advanced%5B0%5D%5Btype%5D=is+exactly&advanced%5B0%5D%5Bterms%5D=%CE%9D%CE%AF%CE%BA%CE%BF%CF%82+%CE%A0%CE%B1%CF%80%CE%B1%CE%B3%CE%B5%CF%89%CF%81%CE%B3%CE%AC%CE%BA%CE%B7%CF%82">Νίκος Παπαγεωργάκης</a>
Χειροποίητη ξύλινη πίπα από την Ελ Ντάμπα
Στις ένοπλες δυνάμεις στα στρατόπεδα στη Μέση Ανατολή, δημιουργήθηκε τον Οκτώβρη του 1941, με πρωτοβουλία των κομμουνιστών, με επικεφαλής τον κομμουνιστή Γιάννη Σαλά, η στρατιωτική Αντιφασιστική Οργάνωση (ΑΣΟ). Τμήματά της δημιουργήθηκαν και στο Ναυτικό (Αντιφασιστική Οργάνωση Ναυτικού – ΑΟΝ) και στην Αεροπορία (Αντιφασιστική Οργάνωση Αεροπορίας - ΑΟΑ). Οι οργανώσεις αυτές εξέδιδαν αντίστοιχα τα έντυπα «Αντιφασίστας», «Ελευθερία» και «Αστέρας», που κυκλοφορούσαν πλατιά, τόσο στις στρατιωτικές μονάδες όσο και ανάμεσα στους πολίτες.
Μετά το ξέσπασμα και την καταστολή του κινήματος της Μέσης Ανατολής (Απρίλης 1944) δημιουργήθηκαν στρατόπεδα συγκέντρωσης όπου φυλακίστηκαν χιλιάδες αξιωματικοί, οπλίτες, ναύτες και αεροπόροι. Ένα από αυτά ήταν και το στρατόπεδο στην Ελ Ντάμπα, στην Αίγυπτο.
Μετά τον Δεκέμβρη του 1944, συλλαμβάνονταν, συγκεντρώνονταν και στέλνονταν στην Ελ Ντάμπα και πολλές καραβιές αγωνιστών. Υπολογίζεται πως ο αριθμός τους έφθανε τους 8-10.000 ομήρους. Ανάμεσα σε πολλούς άλλους αγωνιστές, στην Ελ Ντάμπα βρέθηκε φυλακισμένος και ο ηθοποιός Μίμης Φωτόπουλος.
Σημαντική στην ανάπτυξη του αντιφασιστικού κινήματος στη Μέση Ανατολή την εποχή εκείνη ήταν και η συμβολή του Τμήματος της Ομοσπονδίας Ελληνικών Ναυτεργατικών Οργανώσεων (ΟΕΝΟ), καθώς πολλά ελληνικά εμπορικά πλοία, που δε σταμάτησαν σε όλη τη διάρκεια του πολέμου να διασχίζουν τις θάλασσες, ελλιμενίζονταν στα αιγυπτιακά λιμάνια, κυρίως την Αλεξάνδρεια.
<a href="/items/browse?advanced%5B0%5D%5Belement_id%5D=37&advanced%5B0%5D%5Btype%5D=is+exactly&advanced%5B0%5D%5Bterms%5D=%CE%92%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%AE+%CE%9A%CE%B5%CE%BB%CE%B1%CF%8A%CE%B4%CE%AF%CF%84%CE%B7%0D%0A">Βασιλική Κελαϊδίτη
</a>
Χειροποίητη κοσμηματοθήκη από τις φυλακές
Χειροποίητη κοσμηματοθήκη που φιλοτέχνησε ο Πέτρος Λιλιακίδης για την κόρη του στην εξορία. Δόθηκε στο αρχείο της ΚΕ από την εγγονή του Εύα Νικολαΐδου.
<a href="/items/browse?advanced%5B0%5D%5Belement_id%5D=37&advanced%5B0%5D%5Btype%5D=is+exactly&advanced%5B0%5D%5Bterms%5D=%CE%95%CF%8D%CE%B1+%CE%9D%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%BB%CE%B1%CE%90%CE%B4%CE%BF%CF%85">Εύα Νικολαΐδου</a>
Χειροποίητες κοσμηματοθήκες από ξύλο από τις φυλακές της Αίγινας
Ξύλινες κασετίνες που χρησίμευαν ως κοσμηματοθήκες, που κατασκευάστηκαν από πολιτικό κρατούμενο στις φυλακές της Αίγινας το 1955. Τις κασετίνες προσέφερε στο αρχείο η Αντιγόνη Φ. Καλπίδου - Χανιαλάκη. Είχαν δοθεί δώρο στην συγγενή της Δήμητρα Β. Ασλανίδου.
<a href="/items/browse?advanced%5B0%5D%5Belement_id%5D=37&advanced%5B0%5D%5Btype%5D=is+exactly&advanced%5B0%5D%5Bterms%5D=%CE%91%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%B3%CF%8C%CE%BD%CE%B7+%CE%A6.+%CE%9A%CE%B1%CE%BB%CF%80%CE%AF%CE%B4%CE%BF%CF%85+-+%CE%A7%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%B1%CE%BB%CE%AC%CE%BA%CE%B7">Αντιγόνη Φ. Καλπίδου - Χανιαλάκη</a>
Φωτογραφίες του Χρήστου Μαχαιρόπουλου από την εξορία στη Φολέγανδρο, 1936-1939
<ul><li><strong><span style="text-decoration:underline;">1η φωτογραφία</span></strong>: στην 1η σειρά 2ος από αριστερά (καθιστός) ο Χρήστος Μαχαιρόπουλος και 3ος ο Πέτρος Ρούσος.</li>
<li><strong><span style="text-decoration:underline;">2η φωτογραφία</span></strong>: 2ος από δεξιά ο Χρήστος Μαχαιρόπουλος.</li>
<li><span style="text-decoration:underline;"><strong>3η φωτογραφία</strong></span>:6ος από δεξιά ο Χρήστος Μαχαιρόπουλος.</li>
<li><span style="text-decoration:underline;"><strong>4η φωτογραφία</strong></span>: 3ος από δεξιά (όρθιος) ο Χρήστος Μαχαιρόπουλος.</li>
<li><span style="text-decoration:underline;"><strong>5η φωτογραφία</strong></span>: στη 2η σειρά, 5ος από δεξιά ο Χρήστος Μαχαιρόπουλος.</li>
</ul>
<a href="/items/browse?advanced%5B0%5D%5Belement_id%5D=37&advanced%5B0%5D%5Btype%5D=is+exactly&advanced%5B0%5D%5Bterms%5D=%CE%9D%CE%AF%CE%BA%CE%B7+%CE%9C%CE%B1%CF%87%CE%B1%CE%B9%CF%81%CE%BF%CF%80%CE%BF%CF%8D%CE%BB%CE%BF%CF%85">Νίκη Μαχαιροπούλου</a>
Φωτογραφίες του Σπύρου Κωτσάκη από τη δράση του στον ΕΛΑΣ και από το Σανατόριο Ασβεστοχωρίου Θεσσαλονίκης και Σωτηρίας με άλλους φυλακισμένους
Ο Σπύρος Κωτσάκης (Νέστορας) υπήρξε Καπετάνιος του Α΄ Σώματος Στρατού του ΕΛΑΣ στην Αθήνα
-1η φωτογραφία: Ο Σπύρος Κωτσάκης (δεξιά), με τον Στρατηγό Μανώλη Μάντακα, επιτελάρχη του ΕΛΑΣ και υπουργό της Κυβέρνησης του Βουνού (αριστερά)
-2η φωτογραφία: ο Σπύρος Κωτσάκης 7ος, στη δεύτερη σειρά από αριστερά και καθιστός. Μαζί του αναγνωρίζονται οι Γιάννης Ιωαννίδης και Γιώργης Τρικαλινός στην ίδια σειρά 5ος και 6ος αντίστοιχα. Από το Σανατόριο Ασβεστοχωρίου.
-3η φωτογραφία: από αριστερά Νίκανδρος Κεπέσης, Σπύρος Κωτσάκης, Στέφανος Σαράφης, Γιάννης Πυριόχος, Σωτήρης Κυβέλος, σε επιθεώρηση του 6ου Ανεξάρτητου Συντάγματος Πειραιά. Πλατεία Αι Γιώργη στον Κορυδαλλό.
-4η φωτογραφία: ο Στρατηγός Μανώλης Μάντακας και στα δεξιά ο Σπύρος Κωτσάκης κατά την απελευθέρωση της Αθήνας το 1944.
-5η φωτογραφία: από αριστερά πρώτος ο Γιώργης Τρικαλινός και πέμπτος ο Σπύρος Κωτσάκης από το Σανατόριο Σωτηρία.
<a href="/items/browse?advanced%5B0%5D%5Belement_id%5D=37&advanced%5B0%5D%5Btype%5D=is+exactly&advanced%5B0%5D%5Bterms%5D=%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%BD%CE%B1+%CE%9A%CF%89%CF%84%CF%83%CE%AC%CE%BA%CE%B7+%28%CE%B1%CF%80%CF%8C+%CF%84%CE%BF+%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF+%CF%84%CE%BF%CF%85+%CE%A3%CF%80%CF%8D%CF%81%CE%BF%CF%85+%CE%9A%CF%89%CF%84%CF%83%CE%AC%CE%BA%CE%B7%29">Κατερίνα Κωτσάκη (από το αρχείο του Σπύρου Κωτσάκη)</a>
Ιστορικό Αρχείο ΚΚΕ
Φωτογραφίες του Νίκου και Παύλου (Μελάς) Μπερμπερίδη, μαχητές του ΕΛΑΣ
<ol><li>Επιμελητεία του Αντάρτη του 239ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ. Πρώτος στην καρότσα ο Νίκος Μπερμπερίδης</li>
<li>Αντάρτες του 239ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ. Δεξιά ο Παύλος Μπερμπερίδης (ψευδώνυμο Μελάς). Ο αντάρτης αριστερά είχε καταγωγή από το Μεσολόγγι και σκοτώθηκε την επόμενη μέρα που τραβήχτηκε η φωτογραφία.</li>
</ol>
<a href="/items/browse?advanced%5B0%5D%5Belement_id%5D=37&advanced%5B0%5D%5Btype%5D=is+exactly&advanced%5B0%5D%5Bterms%5D=%CE%94%CE%B7%CE%BC%CE%AE%CF%84%CF%81%CE%B7%CF%82+%CE%9C%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%BC%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%B4%CE%B7%CF%82">Δημήτρης Μπερμπερίδης</a>
Ιστορικό Αρχείο ΚΚΕ
Φωτογραφίες του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας στο Καϊμακτσαλάν, προσφορά του Γιώργου Λεοντιάδη
Εκπαίδευση μαχητών και μαχητριών του ΔΣΕ
Φωτογραφίες του Γιώργη Ερυθριάδη και της γυναίκας του Έλλης σε διάλειμμα της δίκης τους το 1960. Μαζί τους η αδελφή του Ευλαλία και ο ανιψιός του Νίκος Ελευθεριάδης.
Ο Γ. Ερυθριάδης, γεννήθηκε το 1910. Από παιδί ακόμη, έζησε και ανδρώθηκε στους εργατικούς και λαϊκούς αγώνες στη Νάουσα, όπου ανέπτυξε πλούσια συνδικαλιστική και κομματική δράση μέσα από τις γραμμές της ΟΚΝΕ και του ΚΚΕ.
Στη δικτατορία Μεταξά, ο Ερυθριάδης δούλεψε παράνομα, χρησιμοποιώντας το όνομα Πέτρος. Από τότε αυτό το όνομα, Πετρής, έγινε σχεδόν συστατικό του ονόματός του και μ’ αυτό τον συναντάμε σε πολλά έγγραφα της ιστορίας του ΚΚΕ. Υπήρξε μέλος και Γραμματέας του Μακεδονικού Γραφείου της Κομματικής Οργάνωσης Θεσσαλονίκης κατά τη διάρκεια της Κατοχής έως την Απελευθέρωση.
Πολέμαρχος του ΔΣΕ, συμμετείχε ως μέλος του Πολεμικού Συμβουλίου στο ένδοξο αυτό έπος, ανέλαβε διοικητής της 20ης Ταξιαρχίας και αργότερα διοικητής της 6ης Μεραρχίας του ΔΣΕ, που δρούσε στην Κεντρική Μακεδονία. Μετά την υποχώρηση του ΔΣΕ, ο Ερυθριάδης πέρασε στην πολιτική προσφυγιά.
Ξαναβρέθηκε στην Ελλάδα παράνομα, ως μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του Κόμματος, με αποστολή την καθοδήγηση των παράνομων Κομματικών Οργανώσεων. Συνελήφθη το 1960 και την ίδια χρονιά αρχίζει στο Διαρκές Στρατοδικείο της Αθήνας η δίκη 12 στελεχών του ΚΚΕ με την κατηγορία της «κατασκοπείας».
Στο τυποποιημένο κατηγορητήριο αναφέρονταν πως οι κατηγορούμενοι «εισήλθον εις την Ελλάδα εκ χωρών του παραπετάσματος με σκοπόν τη διενέργειαν κατασκοπείας διά λογαριασμόν ξένης δυνάμεως». Οι Ρούλα Κουκούλου, Αύρα Παρτσαλίδου, Κώστας Φιλίνης, Γιώργης Ερυθριάδης, Έλλη Ερυθριάδου και Κώστας Τριανταφύλλου καταδικάζονται σε ισόβια μια βδομάδα αργότερα.
Ο Ερυθριάδης μεταφέρθηκε στις φυλακές Ιτζεδίν, όπου, αν και βαρειά άρρωστος, τον έκλεισαν επί 17 μήνες στην απομόνωση αυτού του κάτεργου όπου και άφησε την τελευταία του πνοή στις 21 Γενάρη 1963.
Από τα 35 χρόνια της ζωής του στο Κόμμα και τη Νεολαία του, ο Ερυθριάδης πέρασε 15 χρόνια στις φυλακές και στις εξορίες, 6 στα βουνά, 4 στην παρανομία, 5 στην πολιτική προσφυγιά και τα άλλα 5 μεταξύ νόμιμης και μισοπαράνομης δράσης. Έτσι κύλησε όλη η αγωνιστική του πορεία που ξεκίνησε από τα εφηβικά του χρόνια και διάρκεσε ως τα 53 του.
<a href="/items/browse?advanced%5B0%5D%5Belement_id%5D=37&advanced%5B0%5D%5Btype%5D=is+exactly&advanced%5B0%5D%5Bterms%5D=%CE%9D%CE%AF%CE%BA%CE%BF%CF%82+%CE%95%CE%BB%CE%B5%CF%85%CE%B8%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%AC%CE%B4%CE%B7%CF%82+%28%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CF%88%CE%B9%CF%8C%CF%82+%CE%93%CE%B9%CF%8E%CF%81%CE%B3%CE%B7+%CE%95%CF%81%CF%85%CE%B8%CF%81%CE%B9%CE%AC%CE%B4%CE%B7%29">Νίκος Ελευθεριάδης (ανιψιός Γιώργη Ερυθριάδη)</a>
Ιστορικό Αρχείο ΚΚΕ